အဘိဓမၼာ ဆိုတာ ဘာလဲဆိုရင္ (သီတဂူဆရာေတာ္)

 

 

အဘိဓမၼာ ဆိုတာ ဘာလဲဆိုရင္ (သီတဂူဆရာေတာ္)

(၁) အဘိဓမၼာသေဘာ ?

အဘိဓမၼာ ဆိုတာ ဘာလဲဆိုရင္ The nature of our life ပဲ။ ဘ၀ရဲ႔ သဘာ၀ကိုအေသး စိတ္ ေျပာထားတာကို အဘိဓမၼာ ေခၚပါတယ္။ အင္ဂ်င္နီယာသင္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကြာ။ ေမာ္ေတာ္ကားတစင္းကို ဘယ္လို တည္ေဆာက္ထားသလဲ။ ေမာ္ေတာ္ကား တစင္းထဲမွာ ပစၥည္းအရာ၀တၳဳေလးေတြ ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးေလာက္ ပါ၀င္သလဲ။ မင္းတို႔ သင္ရတယ္ မဟုတ္လား။ ဘယ္လိုေပါင္းစပ္တယ္။ ဟာ အဖံုးႀကီး ဆြဲဖြင့္လိုက္တာနဲ႔ အထဲမွာ ရႈပ္ပြေနတာပဲ။ ႀကိဳးေတြ၊ ပိုက္ေတြ၊ ေဂါက္ေတြ၊ ဂြေတြ၊ အဲဒီလို စနစ္တက် ေမာ္ေတာ္ကား တစင္း တည္ေဆာက္ထားသလို၊ ေရဒီယိုတလံုး တည္ေဆာက္ထားသလို ေဟာဒီ Body structure (ခႏၶာကိုယ္ တည္ေဆာက္ထားမႈ ) ကို သင္ရမယ္။ ဒီေတာ့ ဒီတခုကို ဘာေတြနဲ႔၊ ဘာေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ျပီးေတာ့ ဘယ္လိုမ်ား အခ်ိဳးညီညီ တည္ေဆာက္ထားသလဲဆိုတာ အဲဒီ အတတ္ပညာဟာ ဘာလဲဆိုရင္ အဘိဓမၼာ။ သံုးလံုတည္းပဲ။ ဘာေတြလဲ ဆိုရင္ စိတ္ရယ္၊ ေစတသိက္ရယ္၊ ရုပ္ရပ္။ ဘာေတြလဲ စိတ္, ေစတသိက္, ရုပ္ပါဘုရား။ စိတ္-၈၉-ပါးရွိတယ္။ ေစတသိပ္ ၅၂-ပါးရွိတယ္။ ရုပ္ ၂၈-ပါးရွိတယ္။ လူဆိုလို႔ရွိရင္ စိတ္ ဘယ္ေလာက္၊ ေစတသိက္ ဘယ္ေလာက္၊ ရုပ္ ဘယ္ေလာက္ ေပါင္းစပ္ျပီးေတာ့ ဘယ္လို၊ ဘယ္လို တည္ေဆာက္၊ ေခြး၊ ၀က္၊ ၾကက္၊ ငွက္ တိရစၧာန္ဆိုရင္ စိတ္ ဘယ္ေလာက္၊ ေစတသိက္ ဘယ္ေလာက္၊ ရုပ္ ဘယ္ေလာက္ ေပါင္းစပ္ျပီးေတာ့ တည္ေဆာက္၊ နတ္ျဗဟၼာဆိုရင္ ဘယ္လို၊ ရဟႏၲာဆိုရင္ ဘယ္လို၊ အဲဒီလို ပုဂၢိဳလ္အမ်ိဳးအစားေတြကို လိုက္ျပီးေတာ့၊ ဘ၀အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြကို လိုက္ျပီးေတာ့ စိတ္အမ်ိဳးအစားေတြကို၊ ေစတသိက္ အမ်ိဳးအစားေတြကို၊ ရုပ္အမ်ိဳးအစားေတြကို သူ႔ဟာနဲ႔သူ စနစ္တက်၊ အခ်ိဳးက်၊ ေပါင္းစပ္တည္ေဆာက္ပံုကို ေဖာ္ျပတာဟာ အဘိဓမၼာ။ The nature of mentality and materiality ရုပ္ နာမ္တို႔၏ သဘာ၀၊ အဲဒါဟာ ဘာေခၚလဲ၊ အဘိဓမၼာ။ အဘိဓမၼာ ခုနစ္က်မ္းဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို လွမ္းမၾကည့္နဲ႔၊ လွမ္းမၾကည့္နဲ႔၊ မင္းတို႔ေတြ အဘိဒမၼာခုနစ္က်မ္းကို လွမ္းၾကည့္ရင္ အကုန္လံုး လန္႔သြားမွာ၊ စာအုပ္က နည္းတာမွ မဟုတ္ဘဲ။ ဖတ္လဲ ဘာမွနားမလည္ဘူး။ အဲဒီစာအုပ္က ဘာေတြေဟာထားသလဲဆိုရင္ ဘုရားကိုင္တိုင္ ေဟာတာေနာ္။ စိတ္အေၾကာင္းရယ္၊ ေစတသိက္အေၾကာင္းရယ္၊ ရုပ္အေၾကာင္းရယ္၊ အဲဒီအေၾကာင္းအရာသံုးပါးကို အက်ယ္တ၀င့္ ဒီစာအုပ္ႀကီးေတြထဲမွာ ေရးမွတ္ထားတာ။ တကယ္ေတာ့ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ရဲ႔ ဓမၼက စာအုပ္ထဲမွာ ထားဖို႔ မဟုတ္ဘူး။ လူထဲမွာ ထားရမယ္။

(၂) အဘိဓမၼာသင္ခ်င္ရင္ မင္းကိုယ္မင္း ျပန္ဖတ္ ?

ဒႆနပညာဆိုတာ အဂၤလိပ္စကား Philosophy ကို ဘာသာျပန္ထားတာပါ။ လူနဲ႔ ဓမၼနဲ႔၊ ဓမၼနဲ႔ လူသားနဲ႔၊ တေပါင္းတည္းျဖစ္ေနမွ Dhamma is the light of your life ျဖစ္လာမွာ။ ဓမၼနဲ႔ လူနဲ႔ တျခားစီျဖစ္ေနရင္ ကိုယ့္မွာဓမၼအလင္းေရာင္ မရွိဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ႀကီးတေယာက္က ဘုန္းႀကီးကို ေမးတယ္။ ကိုယ္ေတာ္ တပည့္ေတာ္ အဘိဓမၼာ သင္ခ်င္တယ္ တဲ့။ How to learn the Abhidhamma? Teach me Abhidhamma. What is Abhidhamma? တဲ့။ သူက ေမးခြန္းေတြနဲ႔။ ေဟ့ Abhidhamma is your body. ဟုတ္လား။ D0n't read any book. You must read yourself. မင္းကိုယ္ကိုယ္ မင္းျပန္ဖတ္။ စိတ္က ဘယ္မွာရွိသလဲ၊ ဒၤမွာပဲ၊ ကိုယ္မွာပဲ၊ ေစတသိက္ေကာ ကုိယ္မွာ၊ ရုပ္ေတြေကာ၊ စိတ္ ေစတသိက္ ရုပ္က ဒီမွာပဲရွိတာ။ ဒီကိုယ္ခႏၶာႀကီး ျပန္ဖတ္မွ စိတ္၊ ေစတသိက္၊ ရုပ္ကို တကယ္သိမွာ။ ဒီစာအုပ္ ခဏထား။ မင္း ကိုယ္ကုိ မင္းျပန္ဖတ္ရင္ မင္း အဘိဓမၼာ တကယ္တတ္သြားမယ္။ How to read myself? သူကေျပာတယ္။ က်ဳပ္ကိုကို က်ဳပ္ ဘယ္လိုဖတ္မလဲ။ ေအး ေကာင္းျပီ You must sit on the floor,in the cross legged posotion, place your right hand on top of your left hand, close your eyes slowly, focus your mind at the tip of your nose. ဟိုလူကို ဖတ္ခိုင္းျပီေနာ္။ တင္ပ်ဥ္ေခြထိုင္ပါ။ ကိုယ္ကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္ထား။ မ်က္လံုးကို ျဖည္းျဖည္းေလး မွိတ္၊ ဘယ္ဘက္လက္ေပၚ ညာလက္ကေလး တင္ထား။ Breathe normally, naturally. မွန္မွန္ေလး ရွဴ။ရိုးရိုးေလး အသက္ ရွဴ။ Focus your mind at the tip of your nose.ႏွာသီးဖ်ားေလးကို ခ်ိန္ထား၊ ဟိုလူက မ်က္စိမွိတ္ နဖူးေၾကာေတြ ဘာေတြ ရႈံ႔လာတာ။ အဲသလို အရမ္းႀကီး စိတ္ကို တင္းမထားနဲ႔ေနာ္။ Must be ralax.သက္ေသာင့္သက္သာေလး လုပ္စမ္းပါ။ ႏွာသီးဖ်ား ခ်ိန္ဆိုေတာ့ မ်က္လံုး ဖြင့္ၾကည့္တယ္။ venerable Sir; I'd like to ask you a question. အို အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္ ေမးခြန္းတခု ေမးခ်င္တယ္၊ ေဟ့လု၊ မင္း ေနာက္မွ ေမး။ မင္းကို ဒီမွာ ထိုင္ျပီး အဘိဓမၼာ ဖတ္ခိုင္းေနတာ။ ေနဦး၊ ေနာက္မွ ဖတ္ပါရေစတဲ့၊ ေမးခ်င္ေသးတယ္၊ မင္းတို႔နဲ႔မ်ား ကြာတယ္ေနာ္။ ဟိုလူကေတာ့ ထိုင္ခိုင္းကာ ရွိေသးတယ္၊ ေမးေနျပီ။ မေမးနဲ႔ဦး၊ ေနာက္မွေမး။ မင္းစိတ္ ႏွာသီးဖ်ား ခ်ိန္ထား။ I miss my mind at the tip of nose. စိတ္က ႏွာသီးဖ်ား ခ်ိန္လို႔ မရဘူး။ ေခ်ာ္ေခ်ာ္ထြက္သြားတယ္။ သူက ဒီလိုေျပာတယ္။ Ok I like. You must understand one thing Abhidhamma This is called agitation. ခ်ိန္လို႔မရဘူး။ လြဲေနတယ္။ လႈပ္ေနတယ္၊ Creak ျဖစ္ေနတယ္။ ဘာေခၚလဲ။ ဥဒၶစၥ တဲ့။ ေစတသိက္တလံုး သူေျပာလိုက္တယ္။ စိတ္ေတြ လႈပ္ရွားေျပးသြားေနတာကို ဘာေခၚလဲ၊ ဥဒၶစၥ သင္ၾက။ ကိုယ္ကိုယ္ကို သင္၊ ဥဒၶစၥ။ Concentrated ဒီမွာ ခ်ိန္လို႔ျမဲျပီဆိုလို႔ရွိရင္ မင္းနားလည္လာျပီ။ အဘိဓမၼာ တလံုး၊ သမာဓိ ဟုတ္လား။ အဲဒီလို သင္သြားတာ။ ေနာက္ေတာ့ သူ ႀကိဳက္သြားတယ္။

(၃) ဗုဒၶကိုးကြယ္ေပမယ့္ စည္းကမ္းမရွိလွ်င္ ?

သုတၱန္ The way of life, ၀ိနည္း discipline, အဘိဓမၼာ the nature of our body or our life, This is Tipitaka, three baskets of Buddha’s teaching ဘုရားတို႔ အဆံုးအမပိဋကတ္ သံုးပံု။ အဲဒါ ဘာလုပ္ဖို႔လဲ။ To be learnt သင္ဖို႔။ After learning သင္ျပီးရင္ ဘာဆက္လုပ္မလဲ။ To be practiced က်င့္ဖို႔။ ဘာရွိသလဲ။ သီလ သမာဓိ ပညာ။ သီလ ထပ္ေျပာစရာ မလိုေတာ့ဘူး။ Bodily discipline, Verbal discipline. ကာယကံ စည္းကမ္းသံုးခ်က္ ခုနက ေျပာထားတယ္ေနာ္။ ၀စီကံ ပါးစပ္ရဲ႔ စည္းကမ္းေျခာက္ခ်က္ ခုနက ေျပာထားတယ္။ အဲဒီ ကိုယ္ ႏႈတ္ ႏွစ္ပါးရဲ႔ စည္းကမ္းေတြကို ဘာေခၚလဲ။ သီလ။ It is not for worship, not for belief. ဒီပိဋကတ္သံုးပံုကို I believe in the Tipitaka.ငါ ပိဋကတ္သံုးပံုကို ယံုၾကည္ပါ၏။ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ရဲ႔လား။ I worship the Tipitaka. ငါ ပိဋကတ္သံုးပံုကို ရွိခိုးပါ၏။ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ရဲ႔လား။ မျဖစ္ဘူးေနာ္။ I am learning. အဲဒါမွ very beginning of Buddhast ဆိုတာ အဲဒါ။ learning သင္ရမယ္ ေနာ္။ အဲ ပိဋကတ္သံုးပံု သင္ျပီးရင္ ဘာဆက္လုပ္မလဲ။ က်င့္မယ္။ ဘာကုိလဲ သီလ။ ကိုယ္ႏႈတ္ရဲ႔ စည္းကမ္းကို ေလ့က်င့္။ to be a good person. လူေကာင္းတေယာက္ ျဖစ္လာဖို႔ရန္အတြက္ သီလအေရးႀကီးတယ္။ ကာယကံမွာ စည္းကမ္းရွိရမယ္။ ၀စီကံမွာ စည္းကမ္းရွိရမယ္။ ဒါ religion ကို မဆိုဘူး။ ဘုန္းႀကီးတို႔က ဓမၼကို ေျပာေနတာ။ religion ကေတာ့ ႀကိဳက္တာကို ကိုးကြယ္။ ကိစၥမရွိဘူး။ ဘာသာ တဘာသာတည္းနဲ႔ မလံုေလာက္ဘူးဆိုရင္ ရွိတဲ့ ဘာသာအကုန္ ကိုးကြယ္။ ကိစၥမရွိဘူး။ သို႔ေသာ္ အဲဒီစည္းကမ္းေတြ မလိုက္နာရင္ ဒီလူဟာ လူေကာင္းကို မျဖစ္ဘူး။ ဒါ အေရးႀကီးတာ ေနာ္။

(၄) လူေကာင္းျဖစ္ရံုႏွင့္ လူေျဖာင့္ ျဖစ္ပါ့မလား?

ေကာင္းျပီ။ ကိုယ္ ႏႈတ္ရဲ႔ စည္းကမ္းကို လိုက္နာရင္ သီလျပည့္စံုရင္ ဘာျဖစ္သလဲ။ Goog person တဲ့။ လူေကာင္း ဒါေပမဲ့ ကာယကံ စည္းကမ္းေကာင္းလို႔ မလြန္က်ဴးဘူး။ ၀စီကံ စည္းကမ္းေကာင္းလို႔ ပါးစပ္နဲ႔ လြန္က်ဴးတာလဲ မရွိဘူး။ ကိုယ္ႏႈတ္မွာ ဘာျပစ္မႈမွ မေရာက္လို႔ He, she, they become agood person but there are many many violation. ဘာလဲ။ ကိုယ္ႏႈတ္ကေတာ့ မလြန္က်ဴးပါဘူး။ လူ ေကာင္းေတြပဲ။ စိတ္ထဲကေတာ့ ေသာင္းက်န္းေနတာ အားႀကီးပဲ။ အဲဒါ ပိုခက္လာတယ္။ ဒါ another stage. ပိုခက္လာတယ္ေနာ္။ to be right person. ေျဖာင့္မတ္တဲ့လူတေယာက္ ျဖစ္လာဖို႔ရန္အတြက္ We must control our mental violation. စိတ္ရဲ႔ ဆူပူေသာင္းက်န္းမႈေတြကို ထိန္းထားရမယ္။ How to control?ဘယ္လိုထိန္းမလဲ ဆိုရင္ က်င့္နည္းၾကံနည္းေလးေတြ ေျပာဖို႔အခ်ိန္ မရဘူး။ သမထက်င့္စဥ္ကို က်င့္ရင္ စိတ္ဓာတ္ေသာင္းက်န္းမႈ အကုန္လံုး ျငိမ္သြားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သမထကမၼ႒ာန္းကို tranquillity meditation လို႔ ေခၚတယ္ ေနာ္။ သမထဆုိတဲ့ စကားလံုးေလးက ျငိမ္းခ်မ္းေစေသာ က်င့္စဥ္၊ စိတ္ကို တေနရာတည္းမွာ ထား၊ ၀ီရိယနဲ႔ သတိနဲ႔ ညႇပ္ျပီးေတာ့ထိန္း။ တေနရာတည္းမွာ ထားလို႔ ႏွာသီးဖ်ားပဲ ေျပာေျပာ။ ဘယ္နားျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ေဟာဒီ မက္ကရိုဖုန္းေလးေပၚ ထားမလား။ သို႔မဟုတ္-ေဟာဒီ မီးတိုင္ေလး ထြန္းျပီးေတာ့ ထားမလား။ သို႔မဟုတ္ ေရခြက္ေလးထဲ စိုက္ၾကည့္္ေန။ သို႔မဟုတ္လည္း ပန္းပြင့္ေလးတပြင့္ ေရွ႔မွာ လွလွပပထား။ အဲဒီ ပန္းပြင့္ေလး စိုက္ၾကည့္ေန။ Concentration ရရင္ ဒါျပီးတာပဲ။ နည္းေပါင္းေလးဆယ္ ရွိတယ္။ ဘာနဲ႔ပဲလုပ္လုပ္ ျဖစ္တယ္။ ႀကိဳက္လို႔ရွိရင္ လုပ္ၾကည့္။ မိမိတို႔ေနတဲ့အခန္းေလးကို လံုေနေအာင္ ပိတ္။ မနက္ ေနလာတဲ့အခိ်န္မွာ အေရွ႔က တံခါးေပါက္မွာေလ ေသးေသးေလး ခဲတံလံုးေလာက္ မရွိတရွိ အေပါက္ကေလး ေဖာက္။ အဲဒီက အလင္းေရာင္ေလး ၀င္လာမွာ မဟုတ္လား။ အဲဒါေတြကို စိုက္ၾကည့္ Concentration ျဖစ္ရင္ ဒါလဲ meditation ျဖစ္တာပဲ။ ရတယ္။ ဟာ ေနာက္လုပ္ခ်င္ေသးသလား။ အ၀ိုင္းေလး တ၀ိုင္းေလာက္ ပန္းကန္ျပားေလာက္ ျဖဴျဖဴစက္၀ိုင္းေလး တ၀ိုင္းေလာက္ နံရံမွာ ေရးထား။ အျဖဴေလး ေခ်ာမြတ္ ညီေနရမယ္။ အဲဒါ စိုက္ၾကည့္ျပီးေတာ့ concentrate လုပ္။ အျဖဴေရာင္ မႀကိဳက္ရင္လဲ အနီေရာင္ေပါ့။ အဲဒါ မႀကိဳက္ရင္လဲ အျပာေရာင္ေပါ့။ အဲဒါ မႀကိဳက္ရင္လဲ အ၀ါေရာင္ေပါ့။ အဲဒါဟာ ဘာလဲဆိုရင္ tranquillity meditation. အဲဒီလို တခုတည္းေသာအာရံုမွာ စိတ္ကိုတင္ထားလို႔၊ စိတ္ဟာ ျမဲလို႔ ျငိမ္ေနျပီဆိုလို႔ရွိရင္ေလ စိတ္ရဲ႔ hindrances ေခၚတဲ့ နီ၀ရဏေတြ စိတ္ရဲ႔ disturbance လို႔လဲ ေခၚမယ္ေပါ့။ အေႏွာက္အယွက္ေတြ၊ အပိတ္အပင္ အဆီးအတား စိတ္အညစ္အေၾကးေတြ ရွင္းသြားလို႔ ခြက္တခြက္ထဲမွာ ေရထည့္။ ေရဟာ လႈပ္လဲ မေနေစနဲ႔။ မီးထိုးထားလို႔ အခိုးလဲ ထြက္မေနေစနဲ႔။ ေဆးေရာင္စံု ဆိုးထားလို႔ ေရာင္စံုေတြလဲ ျဖစ္မေနေစနဲ႔။ ေအာက္က အနည္လဲ မထေစနဲ႔။ အေပၚကဖံုေတြလဲ မလႊမ္းေစနဲ႔။ ဘယ္ႏွစ္ပါးလဲ ။ ေရခြက္ထဲ ငံ႔ုၾကည့္၊ ဘာေတြ႔လဲ။ အရိပ္ေတြ႔တယ္။ အဲဒီေတာ့ ညီေတြ ညီမေတြ အားလံုး စိတ္ထဲမွာ အဲဒီလို အျပစ္ငါးပါးကင္းတဲ့ ၾကည္ေအး ျငိမ္ေနတဲ့ စိတ္ကေလး ျဖစ္လာေအာင္ သမထက်င့္စဥ္ဆိုတာ က်င့္ေကာင္းတယ္။ ဘယ္သူက်င့္က်င့္ Buddhist or non Buddhaist, Christion or Islam or Hindu or anybody can practice, anybody can attain the mental happiness. ဘယ္သူမဆို စိတ္ခ်မ္းသာျခင္းကို ရႏိုင္တယ္။ စိတ္ေသာင္းက်န္းမႈေတြကို ျငိမ္ေစတဲ့ နည္းဟာ ဒီနည္းပဲ ရွိတယ္။ It is not religion. It is not for worship. It is not for belief but to be into practice က်င့္မွ ရမယ္။ ယံုၾကည္ေနရံုနဲ႔ ရမွာမဟုတ္ဘူး။

(၅) ေဆးေသာက္ျဖစ္ေအာင္ ေသာက္ၾကပါ?

ငါ ဖ်ားေနတယ္။ အဖ်ားျပတ္ေဆး ငါ ယံုၾကည္ပါတယ္ေနာ္။ ဘယ္ေတာ့မွ အဖ်ားမေပ်ာက္ဘူး။ ဆရာ၀န္ႀကီးက ေရးေပးလိုက္တယ္။ မင္း အဖ်ား ဘာေၾကာင့္ဖ်ားတာ။ ဒီဂရီ ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္။ ဘာအစားေရွာင္။ အစာအိမ္ ဘာျဖစ္ေနတယ္။ ဘာေဆးေသာက္။ မနက္ဘယ္ႏွစ္လံုး။ ည ဘယ္ႏွစ္လံုး။ ေန႔ ဘယ္ႏွစ္လံုးေသာက္၊ ေရးေပးလိုက္တယ္။ ဆရာ၀န္ကေရးေပးတာ။ ဟာ သိပ္ေတာ္တဲ့ ေဒါက္တာဆိုျပီး ကိုယ့္ေနရာကိုယ္ ေရာက္ေတာ့ ေဆးပုလင္းေလး ေဘးခ်။ ေဆးပုလင္းလဲ ယံုၾကည္တယ္။ ဆရာ၀န္လဲ ယံုၾကည္တယ္။ ေဆးအညႊန္းလဲ ယံုၾကည္တယ္။ ေဆးအညႊန္းႀကီးဖတ္ေန၊ ေရာဂါ ေပ်ာက္မလား။ ဒီကေန႔ ကမၻာလူသားေတြက ေဆးညႊန္းေတာင္ ေကာင္းေကာင္းမဖတ္ခ်င္ေတာ့ဘူး ျဖစ္လာတယ္။ ပိဋကတ္သံုးပံုဆိုတာ ေဆးညႊန္းေတြ ဟုတ္လား။ အခုေျပာေနတာ သီလ သမထ။ ေနာက္ တတိယအဆင့္ ၀ိပႆနာ။ အဲဒါ ေဆးေနာ္။ သီလေဆး ေသာက္ရင္ ကာယကံ ၀စီကံမွာ ဘာျဖစ္လဲ အျပစ္ကင္းသြားမယ္။ သမထ ေဆးေသာက္ရင္ မေနာကံ စိတ္ရဲ႔ ေသာင္းက်န္းမႈေတြ ျငိမ္းေအးသြားမယ္ေနာ္။ ၀ိပႆနာေဆးကို ေသာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ စိတ္ရဲ႔ ဟိုအထဲမွာ စြဲေနတဲ့ ေရာဂါရဲ႔ အျမစ္ကို ဆရာက ေဆးေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ႏုတ္လိုက္သလိုေပါ့။ ၀ိပႆနာမ်ား လုပ္လိုက္ျပီဆိုလို႔ရွိရင္ စိတ္အညစ္အေၾကးေတြ အကုန္လံုး သန္႔ရွင္းသြားမယ္။

(၆) သူေတာ္သူျမတ္ျဖစ္ခ်င္လွ်င္?

You will attain purification of mind in this very life.စိတ္ရဲ႔ သန္႔ရွင္းမႈကို ရသြားမယ္။ At that time, you will become a noble person. ဘယ္ႏွစ္ဆင့္လဲ။ To be a good person လူေကာင္းတေယာက္ျဖစ္ဖို႔ practice Sila, To be a right person. ေျဖာင့္မတ္တဲ့စိတ္ ပိုင္ရွင္တေယာက္ ျဖစ္လာဖို႔ရာအတြက္ You should practice Samatha. To be a Noble person, စာလံုးေပါင္း မမွားေစနဲ႔။ သူေတာ္ သူျမတ္တေယာက္ ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ We should practice insight meditation, Vipassana. ၀ိပႆနာဆိုတာ ဘာလဲဆိုရင္ ေစာေစာက ေျပာခဲ့ျပီ။ ဟို အေမရိကန္ႀကီးကို အဘိဓမၼာ ဖတ္ဆိုေတာ့ ဘုန္းႀကီး ဘယ္မွာဖတ္ခိုင္းလဲ။ ကိုယ္ထဲမွာ ဖတ္ရတယ္။ ၀ိပႆနာဆိုတာ ကိုယ့္ကိုယ္ထဲရွိတဲ့ အရွိေတြကို အရွိအတိုင္း သိေအာင္၊ အဲဒီ အရွိတရားေတြ တခုနဲ႔တခု ဘယ္လို interdepdndent ျဖစ္ျပီးေတာ့ တည္ေဆာက္ထားတယ္ဆိုတာကို အမွန္အတိုင္း ျမင္ေအာင္ ၾကည့္တဲ့နည္းဟာ ဘာလဲ ၀ိပႆနာ ပဲ။ အဲဒီ၀ိပႆနာ အားထုတ္လို႔ရွိရင္ စိတ္အညစ္အေၾကးေတြ အကုန္လံုး ဘာျဖစ္လဲ။ သန္႔ရွင္းသြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ထိုသူ ဘာျဖစ္လဲ။ Noble person သူေတာ္သူျမတ္တေယာက္ ျဖစ္လာမယ္။ ဘယ္ႏွစ္ဆင့္လဲ သီလက်င့္ လူေကာင္းျဖစ္မယ္။ သမထက်င့္ လူေျဖာင့္ျဖစ္မယ္။ ၀ိပႆနာက်င္ရင္ သူေတာ္သူျမတ္တေယာက္ ျဖစ္လာမယ္။ က်င့္စဥ္ ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးလဲ သီလ သမာဓိ ပညာ-ဒီသံုးမ်ိဳးက ဘာလုပ္မလဲ။ To be practice အဲဒီ သီလ သမာဓိ ပညာ သံုးမ်ိဳးကို က်င့္လိုက္လို႔ရွိရင္ We will realize the true nature of our life. ဘ၀ရဲ႔ အမွန္တရားေတြကို နားလည္လာမယ္။ ဘ၀အမွန္ဆိုေတာ့ သစၥာတရားေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ႔ အဆံုးအမမ်ားသည္ ကုိးကြယ္ဖို႔ religion မဟုတ္ဘူး။ သင္ဖို႔ ဓမၼ ေနာ္။ ရွိခိုးဖို႔ ယံုၾကည္ဖို႔ religion မဟုတ္ဘူး။ က်င့္ဖို႔ ဓမၼ။ ယံုၾကည္ေနရံုမွ်နဲ႔ လံုေလာက္တဲ့ Religion မ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ သိရွိနားလည္ေအာင္ လုပ္ရမယ့္ ဓမၼ။ အဆင့္ ဘယ္ႏွစ္ဆင့္လဲ။ ဓမၼအဆင့္ သံုးဆင့္ကို က်င့္ရင္ ဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ ဓမၼအဆင့္ ဘယ္ႏွစ္ဆင့္ တက္လာမလဲ။ to be a good person, to be a right person, to be a noble person. လို႔ ဘ၀အဆင့္ သံုးဆင့္ ျမင့္တက္လာမယ္။ လူသားတိုင္းရဲ႔ ဘ၀ကို အဲဒီလို အဆင့္ဆင့္ ျမင့္တက္ေစတဲ့ အဆံုးအမမ်ားကို ဘာေခၚလဲ။ Buddha’s teaching ဒီလို ေခၚပါတယ္။